همانطور که در مقاله افسردگی چیست هم گفته شد این اختلال یکی از شایع‌ترین اختلالات روان پزشکی قرن حاضر است. با این حال، آنچه کمتر مورد توجه قرار می گیرد، نوعی از افسردگی است که بدون بروز علائم آشکار، روان فرد را درگیر می سازد. این اختلال با عنوان افسردگی پنهان شناخته می شود. اهمیت شناسایی و درمان این اختلال، به ویژه در گروه‌های آسیب پذیر، به‌حدی است که بی توجهی به آن می تواند به آسیب‌های جدی روانی، اجتماعی و حتی جسمانی منجر شود. در این مقاله به بررسی دقیق و تخصصی علائم افسردگی پنهان در زنان و مردان ، مکانیسم پنهان سازی آن، تفاوت‌های جنسیتی و سنی در بروز آن و راهکارهای درمانی مبتنی بر شواهد می پردازیم.
برای ارتباط با مرکز کافیست با شماره تلفن 91691418-021 یا شماره 09901818010 تماس بگیرید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
افسردگی پنهان چیست؟
یکی از انواع افسردگی در جهان افسردگی پنهان است که در آن، فرد علائم کلاسیک نظیر گریه، کناره گیری اجتماعی یا افت عملکرد را به صورت آشکار بروز نمی دهد. در این حالت، عملکرد اجتماعی و شغلی فرد حفظ می شود، اما درونی ترین تجربه‌های روانی، از احساس پوچی گرفته تا افکار خود انتقادی شدید، نشانگر وجود یک رنج عمیق درونی است. در بسیاری از موارد، ریشه‌های این اختلال به دوران کودکی یا ساختارهای فرهنگی و اجتماعی برمی گردد. افراد یاد گرفته اند که ابراز ناراحتی، گریه، یا بیان ضعف، نشانه‌ای از شکست است؛ پس آن‌ها احساساتشان را دفن می کنند.
این اختلال معمولاً با مکانیسم های دفاعی روانی مانند انکار، سرکوب یا جایگزینی فعالیت گرایانه همراه است و ازاین رو، تشخیص این نوع افسردگی به تخصص روانشناس یا روان پزشک نیاز دارد. در مقاله روانشناسی چیست روانشناس کیست به خوبی درباره این تخصص توضیح داده ایم.
علائم افسردگی پنهان را بهتر بشناسید
حال که دانستیم افسردگی پنهان چیست و چه تفاوت هایی با افسردگی آشکار دارد، در ادامه به بررسی علائم این اختلال می پردازیم. شناسایی این اختلال در گروه‌های مختلف نیازمند دقت بالا و آگاهی از تفاوت‌های جنسیتی و سنی در بروز علائم است.
علائم افسردگی پنهان در زنان
افسردگی پنهان یکی از انواع افسردگی در زنان می باشد، زنان به دلایل فرهنگی، زیستی و اجتماعی بیشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند، اما بسیاری از آن‌ها به جای بروز مستقیم ناراحتی یا غم، احساسات منفی را در خود سرکوب می کنند و به ظاهر قوی، فعال و حتی شاد به نظر می رسند. در ادامه به برخی از علائم افسردگی پنهان زنان پرداخته ایم.
- احساس مداوم بی کفایتی یا گناه: حتی در انجام وظایف ساده، فرد خود را سرزنش می کند.
- خودانتقادی افراطی: گرایش به کوچک شمردن موفقیت‌ها و تمرکز بر شکست‌ها از علائم بارز این نوع افسردگی در بانوان است.
- کاهش میل جنسی و بی‌علاقگی به تماس‌های صمیمی: بی میلی جنسی در غیاب اختلالات هورمونی یا فیزیکی، نشانه ای از قطع ارتباط روان با بدن است.
- پرکاری یا وسواس در امور روزمره: یکی از علائم افسردگی پنهان زنان آن است که برای سرکوب افکار افسرده، به پرکاری روی می آورند.
- اختلال در خواب یا اشتهای نامنظم: بی‌خوابی، کابوس، یا خواب بیش از حد، همچنین پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی، از علائم رایج افسردگی پنهان زنان و مردان است.
بیشتر بدانید : افسردگی خندان چیست؟
علائم افسردگی پنهان در مردان
یکی از انواع افسردگی در مردان می تواند نوع پنهان ان باشد.فرهنگ مرد سالارانه و فشارهای اجتماعی معمولاً مردان را از بروز احساساتی چون اندوه، ضعف یا آسیب پذیری بازمی دارد. آن‌ها اغلب آموخته اند که ناراحتی را نادیده بگیرند و قوی بمانند. این وضعیت سبب می شود که افسردگی پنهان مردان به شکل سکوت بروز پیدا کند.
- عصبانیت ناگهانی یا تحریک‌پذیری بالا: مرد افسرده ممکن است به جای اندوه، مدام عصبانی باشد، زود از کوره دربرود یا با کوچک ترین موضوعی برآشفته شود.
- پناه بردن به کار یا مشغله افراطی: کار زیاد می تواند نوعی «فرار روانی» از احساس بی کفایتی، پوچی یا دردهای عاطفی باشد.
- مصرف مواد یا الکل برای سرکوب احساسات: مردان برای کنار آمدن با دردهای درونی، به جای درمان، به مصرف الکل یا مواد روی می آورند.
- سردی عاطفی و فاصله گرفتن از روابط صمیمی: ناتوانی در برقراری ارتباط عمیق با همسر یا فرزندان، یا کناره گیری از دوستان، می تواند نشانه ی درگیری ذهنی شدید باشد.
- مشکلات خواب یا بی قراری مزمن: بی‌خوابی، بیداری‌های مکرر یا نیاز به مصرف قرص خواب آور می تواند از پیامدهای روانی افسردگی باشد.
- مشکلات گوارشی یا دردهای بدنی بی دلیل: دردهای مبهم در کمر، شکم یا عضلات، بدون علت مشخص پزشکی، از علائم جسمانی افسردگی خاموش هستند.
علائم افسردگی پنهان در نوجوانان
دوران نوجوانی به خودی خود دوره‌ای پُرتلاطم است. همانطور که در مقاله افسردگی در نوجوانان نیز گفته شد نوجوان افسرده، به دلیل نداشتن زبان عاطفی بالغ، معمولاً درد خود را با رفتارهای پرخطر، گوشه‌گیری یا تغییرات ناگهانی در عادات پنهان می کند. افسردگی در این سن، اگر دیده نشود، می تواند به سرعت به خودآزاری یا حتی اقدام به خودکشی منجر شود.
- تغییرات ناگهانی در عملکرد تحصیلی: کاهش تمرکز، افت نمرات، یا بی انگیزگی برای درس می‌تواند نشانه‌ای از ناامیدی درونی باشد.
- بی‌تفاوتی نسبت به آینده یا علایق گذشته: نوجوان افسرده علاقه‌اش را به سرگرمی‌هایی که قبلاً دوست داشت، از دست می دهد.
- گوشه گیری از خانواده و دوستان: یکی از علائم افسردگی پنهان در نوجوانان دختر و پسر، تمایل به تنهایی، قطع ارتباط با جمع و خلوت طلبی افراطیست.
- پرخاشگری یا رفتارهای پرخطر: نوجوان ممکن است سیگار بکشد، فرار کند، درگیر خشونت شود یا به رابطه‌های ناسالم روی آورد.
- بی ثباتی خواب و تغذیه: خواب زیاد یا بی‌خوابی، پرخوری یا بی‌اشتهایی ناگهانی، همه از نشانه‌های شایع این نوع افسردگی هستند.
- بیان افکار منفی درباره خود و مرگ: مطرح کردن جملاتی مثل “کاش نبودم”، “هیچ کس دوستم نداره” یا “اهمیتی ندارم” نشانه‌هایی بسیار جدی هستند.
- وابستگی زیاد به فضای مجازی یا قطع ارتباط کامل: نوجوان ممکن است غرق در دنیای مجازی شود یا به طور کامل از همه ی فضاها کناره بگیرد.
درمان افسردگی پنهان چگونه است
راه های درمان افسردگی پنهان به دلیل عدم بروز علائم آشکار و تمایل فرد به مخفی کردن احساساتش، چالش برانگیز است. این نوع افسردگی نیاز به رویکردهایی خاص دارد که علاوه بر شناسایی علائم نهفته، به فرد کمک کند تا با مشکلات درونی خود روبرو شده و آن ها را درک کند.
1: دارودرمانی بصورت هدفمند
افراد مبتلا به افسردگی خاموش ممکن است از پذیرش بیماری خود اجتناب کنند، بنابراین درمان دارویی می تواند به آن‌ها کمک کند تا علائم فیزیکی و روانی افسردگی را که به طور آشکار قابل مشاهده نیستند، کاهش دهند.
2: درمان‌های روان پویشی
درمان‌های روان‌پویشی، با تمرکز بر ریشه‌های ناخودآگاه افسردگی، به افرادی که ممکن است علائم خود را انکار کنند یا از بروز آن ها جلوگیری کنند، کمک می کنند تا الگوهای رفتاری و فکری قدیمی را که منجر به افسردگی می شوند شناسایی کنند.
3: آموزش مهارت‌های هیجانی و تنظیم احساسات
افراد مبتلا به این نوع افسردگی ممکن است قادر نباشند احساسات خود را به طور مؤثر شناسایی یا بیان کنند. آموزش مهارت‌های هیجانی می تواند به این افراد کمک کند تا به طور آگاهانه احساسات خود را شناسایی کرده و مهارت‌هایی برای مقابله با آن‌ها بیاموزند. مراجعه به مشاوره روانشناس افسردگی می تواند بسیار کمک کننده باشد.
4: تکنیک‌های ذهن آگاهی و کاهش استرس
ذهن‌آگاهی می‌تواند به ویژه برای افرادی که علائم افسردگی خود را پنهان می‌کنند مفید باشد، زیرا به آن‌ها کمک می‌کند تا با تمرکز بر لحظه‌حال، از رنج‌های روانی و هیجانی ناشی از سرکوب احساسات خود رها شوند.
5: پشتیبانی اجتماعی و گروه درمانی
افسردگی خاموش می تواند به انزوا و احساس تنهایی منجر شود، بنابراین پشتیبانی اجتماعی و گروه درمانی بسیار مهم هستند. در درمان گروهی، فرد می تواند به طور غیرمستقیم از دیگران بیاموزد که احساسات خود را بیان کند.
و در آخر
در پایان، افسردگی پنهان یک چالش پیچیده است که اغلب نادیده گرفته می شود. افراد مبتلا به این نوع افسردگی به دلیل پنهان کردن احساسات خود و نپذیرفتن بیماری، ممکن است مدت‌ها از کمک گرفتن اجتناب کنند. اما با شناسایی دقیق علائم و استفاده از درمان‌های مناسب، این اختلال قابل مدیریت و بهبود است. پذیرش این واقعیت که افسردگی خاموش نیاز به توجه ویژه دارد، اولین گام به سوی بهبودی است.
